Ogród Botaniczny Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu i Ogród Dendrologicznego Uniwersytetu Przyrodniczego świętują 100 rocznicę powstania.
Z tej okazji zorganizowano konferencję jubileuszową połączoną z LII Zjazdem Ogrodów Botanicznych i Arboretów w Polsce. Trzydniowe spotkanie odbywa się pod hasłem: Przyszłość ogrodów botanicznych: adaptacja i edukacja w obliczu zmian klimatycznych.
- O uniwersytetach mówimy, że mają pamięć pokoleniową. Wszystko, co się dzieje w tych instytucjach przechodzi z pokolenia na pokolenie, a rośliny mają swój pomysł. Ich sposób trwania to też jest pamięć - pamięć strukturalna. Kiedy popatrzymy na każdą z tych roślin widzimy w niej całą historię jej życia. W Ogrodach mamy mnóstwo świadectw naszej historii, tego co było przed nami. Prawdopodobnie będą one widoczne wtedy, kiedy nas już nie będzie - powiedział Prorektor UAM prof. Przemysław Wojtaszek na otwarciu konferencji w Biocentrum Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu.
Szymon Prymas, Dyrektor Wydziału Klimatu i Środowiska Urzędu Miasta Poznania podkreślił, że oba Ogrody nieprzerwanie służą nauce, edukacji i ochronie przyrody.
- Stały się na terenie Poznania z jednej strony przestrzenią badań na forum Polski i świata, z drugiej - otwartymi przestrzeniami edukacji, z których korzystają tysiące osób każdego roku, od uczniów szkół podstawowych po specjalistów w dziedzinie botaniki i dendrologii, ale także stały się oazami spokoju i kontaktu z naturą naszych mieszkańców. Są ważnym elementem całego systemu zieleni w mieście.
Prof. Beata Messyasz, Dziekan Wydziału Biologii UAM odniosła się do znaczenia Ogrodu Botanicznego UAM i Ogrodu Dendrologicznego UP dla rozwoju nauki.
- Sto lat temu z inicjatywy wybitnych uczonych powstała instytucja, która od początku swojego istnienia stanowiła bardzo ważne centrum badań naukowych, ale także miejsce popularyzacji wiedzy biologicznej, ochrony bioróżnorodności. Dziś z okazji tej wyjątkowej rocznicy będziemy wspominać wieloletni dorobek oraz wkład kolejnych pokoleń pracowników, badaczy, sympatyków Ogrodów, dzięki którym ta przestrzeń nauki, przyrody może wciąż pełnić funkcję z pełnym oddaniem. Jubileusz ten nie jest tylko okazją do podsumowań, refleksji nad bogatą historią, ale też momentem, by spojrzeć w przyszłość na wyzwania i perspektywy, które stoją przed nami w dobie dynamicznych zmian środowiskowych i rozwoju nauki.
Gratulacje i życzenia na ręce prof. UAM Justyny Wiland-Szymańskiej i dr. inż. Tomasza Malińskiego, dyrektorów Ogrodu Botanicznego UAM i Ogrodu Dendrologicznego UP złożyli przedstawiciele jednostek naukowych z całego kraju.
Warto przypomnieć, że Ogród Botaniczny w Poznaniu zajmuje powierzchnię ok. 22 ha, a około 6000 zgromadzonych taksonów rozmieszczono w 10 działach tematycznych. Ogród Botaniczny UAM jest jednostką ogólnouczelnianą, chronioną Ustawą o Ochronie Przyrody z 16 kwietnia 2004 roku. Część parkowa od 1975 roku objęta jest ponadto ochroną jako zabytek Miasta Poznania. Prowadzone są w nim przyrodnicze zajęcia edukacyjne z zakresu ogrodnictwa, botaniki i zoologii. Prezentowane są wystawy plenerowe i wewnętrzne o tematyce przyrodniczej i artystycznej. Odbywają się tutaj spotkania naukowe i kulturalne, takie jak np. „Ławeczka Literacka”. Ogród odwiedza rocznie ok. 150 000 zwiedzających, przy czym jest on udostępniany bezpłatnie, stanowiąc miejsce wytchnienia wśród zieleni przez wszystkie sezony.
Poznański Ogród Botaniczny powstawał w czasach odradzania się państwa polskiego dla potrzeb szkół średnich i powszechnych. Bezpośrednimi inicjatorami tworzenia Szkolnego Ogrodu Botanicznego (1922-1925) byli dr Joachim Namysł, Władysław Marciniec i prof. Rudolf Boettner, który był pierwszym jego dyrektorem. Ogród podlegał administracyjnie Magistratowi i Kuratorium Okręgu Szkolnego Poznańskiego. Pieczę naukową natomiast przez cały czas sprawowali profesorowie Uniwersytetu Poznańskiego.
Na powierzchni ok. 2,5 ha stworzono obszerny Dział Systematyki Roślin z basenem dla roślin wodnych, działy ekologiczne oraz wybudowano drewniany pawilon dydaktyczny. Od roku 1928 Ogrodem zarządzała Państwowa Szkoła Ogrodnicza, której dyrektorem był mgr inż. Wacław Zembal. W roku 1930 Ogród został powiększony o dalsze 9 ha, na których wg projektu prof. Edwarda Strausa, powstał obszerny Dział Geografii Roślin oraz kwatery roślin ozdobnych.
Okres okupacji był dla Ogrodu, pod względem rozwoju kolekcji, okresem stagnacji. Po wojnie Ogród nadal pozostawał w gestii P.S.O. W roku 1949 na skutek reorganizacji, Ogród został przejęty przez Uniwersytet Poznański. Stał się on jednym z zakładów Katedry Systematyki i Geografii Roślin Wydziału Matematyczno-Przyrodniczego. Ze swoimi bogatymi zbiorami stanowił doskonałą bazę do prowadzenia zajęć dydaktycznych. Rozbudowano Alpinarium, którego budowę wg projektu Z. Hellwiga, rozpoczęto już w roku 1938. Pracownicy Ogrodu prowadzili zajęcia dydaktyczne, praktyki studenckie oraz kierowali pracami magisterskimi.
W kolejnych latach – 70-tych i 90-tych – obszar placówki powiększał się, co umożliwiło rozwój kolekcji gruntowych, w tym budowę Działu Roślin Rzadkich i Ginących. Uformowano także naturalistyczny zbiornik wodny w miejscu przepływu rzeczki Seganki.
Zobacz też: Prof. Wiland-Szymańska. Rodzime gatunki potrzebują wsparcia
