Zespół, w skład którego wchodzą osoby z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie i Universitat Autònoma de Barcelona, opublikował w prestiżowym czasopiśmie online npj Heritage Science artykuł dotyczący znaleziska, odkrytego w 2003 roku przez polsko-ukraińską ekspedycję archeologiczną na terenie Chersonezu Taurydzkiego (Sewastopol na Krymie, Ukraina). 

 

Najważniejszym atutem pracy jest identyfikacja uwiecznionej przez rzeźbiarza kobiety z konkretną postacią historyczną znaną ze źródła epigraficznego - rzymską damą o imieniu Laodike. Naukowcom udało się powiązać oblicze z rzeźby z osobą żony Tytusa Flawiusza Parthenoklesa, członka rady miejskiej i przedstawiciela jednej z najbardziej wpływowych rodzin Chersonezu. 

 

Odpowiadająca za Międzynarodową Interdyscyplinarną Ekspedycją UAM w Novae prof. Elena Klenina z Wydziału Historii UAM już wcześniej domyślała się, że marmurowa głowa, którą badacze odkryli podczas wykopalisk ponad 20 lat temu, przedstawia postać o wysokim statusie. Aby potwierdzić tę tezę potrzebna była jednak szczegółowa, interdyscyplinarna analiza. W tekście pt. “An interdisciplinary study of an unknown Roman matron’s sculpture portrait from Chersonesos Taurica” naukowcy zaprezentowali wyniki badań, przeprowadzonych w Polsce i Hiszpanii pod kierunkiem prof. Eleny Kleniny. 

 

Badający rzeźbę połączyli metody: spectralno-izotopowa analiza marmuru (wyjaśnia jego pochodzenie), traseologiczne badania (określające umiejętności rzeźbiarza), badania C14 (uszczegółowienie datowania zabytku), badania materiałoznawcze (badania nawarstwień na powierzchni głowy), analiza stylistyczna historyka sztuki z Hiszpanii, analiza historyczna i epigraficzna.   

 

Jak podkreślają badacze, identyfikacja rzymskich portretów, zwłaszcza tych znalezionych w odległych prowincjach lub poza Cesarstwem Rzymskim, gdzie istnieją ograniczone źródła pisane, stanowi poważne wyzwanie. - Zastosowanie w badaniach metod interdyscyplinarnych pozwoliło nie tylko określić datę i pochodzenie materiału, ale także powiązać rzeźbę z konkretną postacią historyczną - wyjaśnia prof. Elena Klenina z Wydziału Historii UAM. Jak dodaje naukowczyni, rzymskie kobiety w pierwszych wiekach n.e., zarówno w ramach Imperium Rzymskiego, jak i poza jego granicami, odgrywały aktywną rolę w życiu politycznym. 

Z pełną treścią artykułu można się zapoznać na stronie: https://www.nature.com/articles/s40494-025-01975-6